aangesloten bij NOA
Tips en trucs over betonlook stucen
Betonlook is momenteel misschien wel de populairste decoratieve afwerking van wanden en vloeren. Ook in natte ruimtes worden stukadoors steeds vaker om betonlook afwerking gevraagd. Maar waar veel vraag naar is, kan ook veel misgaan. Scheuren, beschadigingen en lekkages liggen op de loer wanneer het werk onzorgvuldig of met verkeerde middelen wordt uitgevoerd. In samenwerking met TBA en begunstigend lid Tri-Al organiseerde NOA daarom de cursus ‘Betonlook in theorie en praktijk’.
Terwijl een tiental mbo-scholieren aan de ene kant van de nieuwe praktijkruimte hun niveau 2 en 3 examens stukadoren afleggen, staan zeven ervaren stukadoors van evenzoveel NOA-leden aan de overkant in de hal aandachtig te luisteren naar de betonlook-deskundige van Tri-Al, Gert Vermeij. Vermeij neemt de honneurs waar van TBA-adviseur Ed van der Plas die door corona geveld is. Alle zeven hebben ze heus wel eens een betonlook wand gestuct, maar ze weten ook dat klanten tegenwoordig veeleisend zijn en dat de populaire decoratieve afwerking weinig vergevingsgezind is. Tips en trucs van TBA en een mortelfabrikant zijn dus zeer welkom.
Klimatologische omstandigheden
De cursusdag begon met een gedeelte theorie, waarbij de TBA richtlijn 1.12 ‘het aanbrengen van glad/gespaand decoratief stukadoorswerk’ leidraad is. Die richtlijn besteedt veel aandacht aan de voorbereiding. Voorbereiding waar een stukadoor zelf vaak niet eens bij betrokken is, maar waar een goed resultaat ontzettend afhankelijk van is. “Ga dus al eens op een werk kijken, voordat je er zelf aan de slag gaat “, adviseert Vermeij. “Ondergrond, klimatologische omstandigheden als luchtvochtigheid en temperatuur, maar ook aangebrachte leidingen kunnen je werk maken of breken. Letterlijk. Ook het werk van je voorganger, een tegelzetter bijvoorbeeld, heeft invloed op jouw resultaat, net als slechte kwaliteit rvs of een slecht geplaatste kraan.” Voor de opbouw en verwerking van betonlook wanden en vloeren raadt Vermeij aan vooral de voorschriften van een fabrikant te volgen. “Die staan niet voor niets op zakken en emmers vermeld. Dan kun je wel eigenwijs gaan doen en je eigen regeltjes of ervaring volgen, maar je hebt geen poot om op te staan als het resultaat niet naar behoren is. Ik raad bovendien af om verschillende producten van verschillende fabrikanten door elkaar te gebruiken. Natuurlijk kún je best decoratieve pleister van mijn eigen merk Designstone op een mortel van Schonöx of Knauf smeren, maar laboranten ontwikkelen en testen niet voor niets hun eigen systemen en hoe die het beste op elkaar aansluiten. Zonder ook maar één fabrikant voor te trekken of af te vallen - we maken allemaal goede producten: houd het zoveel mogelijk bij één merk of fabrikant.”
De cursisten wordt vervolgens op het hart gedrukt om goede temperatuur- en vochtmetingen te doen in de ruimte waar ze aan het werk gaan. “En houd je aan de voorschriften die op de zak staan. Niet gaan stucen als het vriest of boven de 30 graden is. En niet beginnen als het vocht nog van de muren druipt.”
Standvermogen
Met die lessen in hun oren geknoopt gaan de deelnemers aan de slag. Eerst wordt de uitvlakmortel (Calmix) gemixt. “Deze mortel heeft een extreem goed standvermogen”, legt Vermeij uit. “En ondanks het feit dat hij na een half uur al behoorlijk hard is, kun je de mortel weer vloeibaar maken door hem nog een keer te mixen. Dat komt omdat dit een mortel is op basis van CSA cement, dat droogt sneller en hardt eerder uit. Meng dus niet teveel in een keer.” Nadat de cursisten de ondergrond hebben aangebracht, volgt de basislaag. Tijdens de cursus van het merk Designstone. Die kan nog dezelfde dag op de Calmix-mortel worden gesmeerd doordat de ondergrond zo snel uithardt. Vermeij laat zien hoe de basislaag met een pigment al droog op kleur gemengd kan worden waarna hij de juiste hoeveelheid mortel met weegschaal en maatbekers water mengt. Een precies klusje. “De basislaag bepaalt uiteindelijk de structuur van je afwerking. In dit stadium kun je dus met een raapspaan al kiezen voor een grove of fijne structuur of eventuele prints of motieven. Al laat Designstone zich ook heel gemakkelijk vlak maken. Ook als deze mortel al behoorlijk droog is,” onderwijst Vermeij terwijl de cursisten een proefvlak smeren.
Elastisch
Daar waar ondergrond en basislaag idealiter een dag moeten uitharden, brengen de deelnemers aan de cursus de toplaag nog dezelfde middag aan. Die toplaag - tijdens de cursus ook van Designstone - kan volgens Vermeij beter niet met water worden aangemaakt maar met Cryl. Die maakt van de afwerklaag een uiterst elastisch smeersel dat meer weg heeft van een pasta dan van een afwerkmortel. Bij het mengen ontstaan eerst vlokken, maar die verdwijnen snel als de mixer in een hogere stand gezet wordt. De toplaag maakt de wand uiterst strak en glad en hoeft maar heel dun te worden opgezet. Om uiterst kleine gaatjes in een wand te dichten waar na afwerking met een 2-componentenlak vocht in kan blijven staan, raadt Vermeij 100% acrylpasta aan die hij met een spackmes op de wand smeert. “Dat droogt volstrekt transparant op en maakt je muur volledig waterdicht. Een muur gaat er wel van glimmen, vandaar de afwerking met 2-componentenlak, die maakt het weer mat. Vermeij waarschuwt dat die laatste twee stappen - het sealen - pas kunnen worden uitgevoerd als de luchtvochtigheid in de ruimte onder een door de fabrikant van de lak voorgeschreven niveau is. “Meet dat nauwkeurig. Dat is cruciaal! Doe je dat niet, valt de lak er na een paar dagen of weken subiet weer af.”
Tip 1:
Download hier gratis de TBA Richtlijn 1.12 ‘het aanbrengen van glad/gespaand decoratief stukadoorswerk’
Tip 2
Houd een magneetje tegen rvs. Blijft ‘ie kleven dan is het geen echte rvs, maar zit er toch staal in. En dat gaat roesten. Goede rvs is niet magnetisch.
