Gietvloer repareren met een schildertechniek

Corné van Winkel, NOA-lid en eigenaar van Van Winkel Kunststofvloeren in Lemmer was de eerste die zag dat airbrush-techniek uit de schilderkunst wel eens van pas zou kunnen komen bij de reparatie van schades aan gietvloeren. Van Winkel volgde ooit zelf een cursus bij airbrush-artiest Anne Rozenberg van Decoroza in Rutten, een dorp in de Noordoostpolder en liet later ook zijn personeel de fijne kneepjes leren. En al voor het coronatijdperk nam NOA contact op met de airbrush-artiest, of hij wellicht ideeën had voor een cursus gietvloerreparatie met airbrushtechniek, om aan te bieden aan andere NOA-leden. Uw redacteur van Afbouwzaken kreeg een privécursus om te zien of airbrush inderdaad een manier is om schades aan vloeren optisch weg te werken. De conclusie is een volmondig ‘ja!’. En je hoeft er niet eens tekentalent voor te hebben of een kwast vast te kunnen houden.

Pistool

Want bij airbrushen heb je namelijk helemaal geen kwast nodig. Al kun je er trouwens wel hele mooie andere effecten mee bereiken. Maar we lopen op de zaken vooruit. Rozenberg geeft les in zijn atelier midden tussen de uitgestrekte akkers. Tussen de vele kunstwerken van zijn hand die de muren bedekken is plek voor 5 cursisten die een hele dag onderwijs krijgen in de basisbeginselen van de schildertechniek met behulp van perslucht. Airbrushen doe je namelijk met een pistool dat nog het meeste weg heeft van het apparaatje waarmee tatoeëerders hun tekeningen maken. Zo’n airbrush is een kleine, op basis van lucht werkende verfspuit die verschillende inkt- en verfsoorten kan verwerken. Met de ‘trekker’ van het pistool regel je de hoeveelheid lucht en verf. Rozenberg begint de dag - na de koffie met koek - met de uitleg van het apparaat en hoe je die moet vasthouden. Direct daarna mag je zelf proberen hoe de verf uit het pistool op het papier op de schildersezel terecht komt. Het blijkt super secuur te werken. Dichtbij het papier ontstaan minuscule puntjes of zeer dunne en strakke lijnen, verder weg maakt dikkere lijnen of een mooie fijne waas. Op het papier ontstaan al snel allerlei strepen, patronen en - eerlijk is eerlijk - geklieder. Het lijkt in niets op de levensechte afbeeldingen van tijgers, een menselijk oog of levensechte landschappen die Rozenberg hier aan de muren heeft hangen. De moed zinkt ons in de schoenen. 

Bikers

“Nergens voor nodig”, stelt Rozenberg ons gerust. “De meesten van mijn cursisten beginnen op deze manier. En na een paar lessen kunnen ze al een prachtige tekening van een planetenstelsel airbrushen. Een gietvloer reparatie is vele malen makkelijker.” Airbrush is een onderschatte schildertechniek, meent Rozenberg. “Het wordt nog veel geassocieerd met bikers, doodskoppen en kermisattracties. De techniek wordt vreemd genoeg ook niet onderwezen op kunstacademies of schildersvakscholen, terwijl het misschien wel de meest toegankelijke en makkelijke manier van schilderen is.” Terwijl Rozenberg vertelt en doceert, prutsen wij verder aan de tweede opdracht: het zetten van keurige puntjes en strakke lijnen zonder verfspetters. Die spetters ontstaan wanneer je de trekker te snel overhaalt, of wanneer je de punt van het pistool te snel heen en weer beweegt. “Toch zijn niet alle spetters erg”, zegt Rozenberg. “Zeker in gietvloeren zitten vaak ook wat spikkels van een iets andere kleur. Als je weet hoe je die kunt namaken, helpt dat bij het onzichtbaar maken van schade.” Hij legt vervolgens uit hoe je met behulp van sjablonen heel snel en netjes strakke vormen op het doek of de vloer gespoten krijgt. En hoe je bijvoorbeeld met gescheurd keukenpapier of een gescheurd stuk filter uit een afzuigkap wolkenluchten, sterren nevels of een marmerstructuur kunt maken. Het werkt verbluffend goed. We krijgen er zowaar plezier in. Al snel zijn we in staat een behoorlijk realistisch planetenstelsel met wolken, sterren nevels en een een fel schijnende maan op een zwarte ondergrond te spuiten. Niet slecht voor iemand die op de middelbare school steevast een onvoldoende voor tekenen haalde! 

Concentratie

Na de uitstekende lunch van saucijzenbroodjes, krentenbollen en andere lekkernijen volgt het eigenlijke doel van deze cursus: het repareren van schades in gietvloeren. Rozenberg: “Ik reik vandaag slechts de basisbeginselen aan. Je zult zelf echt nog moeten blijven oefenen op je techniek, het kleurgebruik en eventueel verschillende airbrush pistolen. Het vergt concentratie en geduld. Maar nogmaals, echt iedereen kan dit leren.” Ter illustratie toont hij een aantal kunstwerken die cursisten van hem hebben gemaakt. Die leggen de lat wel weer erg hoog. We zien onszelf nog steeds geen uiterst gedetailleerde tijger kop op het doek krijgen. Aan de andere kant: een gietvloer is geen tijgerkop of duinlandschap. Rozenberg heeft speciaal voor de NOA-cursus panelen laten maken die zijn afgewerkt met epoxy en waar hij alvast wat beschadigingen in heeft aangebracht. Aan ons de opdracht om die zo onzichtbaar mogelijk te repareren. Dat begint bij het mengen van de juiste kleur. En dat blijkt meteen ook het moeilijkste onderdeel van de hele cursus. Want hoe grijs is grijs? En zit daar nu een zweempje blauw door of juist een beetje oker? Het vereist engelengeduld, minieme likjes verf uit verschillende potjes, flink wat verdunner een heel veel teststrookjes om uiteindelijk een kleur te krijgen die overeenkomt met die op het paneel. Wat daarbij opvalt is dat op een epoxyvloer spuiten iets heel anders is dan op papier of doek. Laatstgenoemden zuigen de verf veel sneller op, wat maakt dat je op een vloer nog preciezer te werk moet gaan en in hele dunne laagjes moet spuiten. Voordeel is dat je uitlopers of ongewenste spetters snel kunt wegvegen.

Polijsten

Terwijl wij een uurtje aanklooien, wegvegen, opnieuw verf mengen en de verfspuit regelmatig schoon moeten maken, repareert Rozenberg zijn eigen paneel. Nauwgezet kopieert hij patronen van andere plekken in het paneel, voegt wat spetters toe en creëert met behulp van keukenpapier, een sjabloon en - let op! - een dunne schilderskwast bijna exact dezelfde structuur op het paneel als naast de beschadiging. Binnen een half uur is de beschadigde plek alleen nog te zien voor wie wist waar die zich bevond. En nog een half uur later kun je alleen zien dat het paneel vakkundig is hersteld doordat er onder strijklicht een wat doffere plek te zien is. Maar dat lost Rozenberg op met lak en polijsten. Hoewel de airbrush-artiest zelf nog niet helemaal tevreden is, zien wij met geen mogelijkheid meer dat er nog maar twee uur geleden een grote witte vlek op het paneel zat. Vanuit verschillende hoeken en afstanden is alleen een keurig gegoten vloer te zien. Met over het hele paneel precies die vormen en structuren die bij een goed gegoten vloer horen. Hiermee maak je een teleurgestelde klant over een ontstane schade betrekkelijk snel en makkelijk tot een uiterst tevreden klant. 

Uitkomst

Halverwege de middag laat ook Corné van Winkel van Van Winkel Kunststofvloeren nog even zijn gezicht zien in het atelier. Die blijkt zich ondertussen ontwikkeld te hebben tot een bedreven airbrusher. Op zijn telefoon laat hij zelfgemaakte schilderijen zien van een levensecht gebakken spiegelei, een kopie van Edward Hopper, de gitaar van Prince en de Brandaris op Terschelling. “Het heeft me echt gegrepen ja. Het is meer dan een hobby geworden. Heerlijk rustgevend ook.” Gietvloerreparaties doet hij zelf niet vaak. “Ik heb een medewerker die er dankzij Anne heel bedreven in is geworden. Het is echt een uitkomst.”