Onderzoek naar optimale opleidingsstructuur

In crisistijd heeft zo’n 50% van de medewerkers afscheid genomen van onze bedrijfstakken. De cijfers in het EIB-rapport liegen er niet om: we hebben te weinig leerlingen op onze opleidingen, maar komende vijf jaar hebben afbouw en gespecialiseerde aannemers bij elkaar wel zo’n 14.000 extra vakkrachten nodig. Alleen in de afbouw moeten er komende jaren ruim 6.400 nieuwe arbeidskrachten bij komen om aan de vraag te kunnen voldoen, zo heeft EIB onderzocht. Dat is niet alleen een sectoraal probleem. Het is een maatschappelijk probleem, want ook de afspraken in bijvoorbeeld het Klimaatakkoord van de regering spelen een rol: er moet enorm veel ge- en verbouwd worden, waarvoor we gezamenlijk nieuwe ‘handjes’ moeten werven.

Moeilijk, maar niet onhaalbaar

Taco van Hoek, directeur Economisch Instituut voor de Bouw, presenteerde de onderzoekscijfers en aanbevelingen in Nieuwspoort Den Haag: “De vraag naar arbeidskrachten blijft de komende jaren krachtig toenemen en dit roept de vraag op hoe hier in kan worden voorzien. Waar haalt de sector ze vandaan én hoe kan daarbij de kwaliteit van de vakkrachten worden geborgd? De opgave om het benodigd aantal arbeidskrachten te behalen is moeilijk, maar niet op voorhand onhaalbaar.” Op basis van de huidige cijfers is het een utopie dat we via het reguliere onderwijs voldoende vakbekwame arbeidskrachten in onze markten kunnen laten instromen. Er zal daarnaast gefocust moeten worden op de zogenaamde ‘zij-instromers’: handige mensen die al aan het werk zijn, maar die we met een carrière switch kunnen laten kiezen voor de afbouw.

Kleine visvijver

Van Hoek: “Ik voorzie dat de sectoren komende jaren niet zonder buitenlandse arbeidskrachten kunnen. De Nederlandse vijver is simpelweg te klein om in te vissen, omdat heel veel sectoren op zoek zijn naar handige mensen.” Het door de overheid bekostigd onderwijs moet wel op de schop om er voor te zorgen dat de instroom van gekwalificeerde arbeidskrachten gegarandeerd wordt. Zij-instromers volgen vaak niet meer een volledig reguliere opleiding.” Een ander probleem is het voortbestaan van opleidingen in onze relatief kleinschalige bedrijfstakken. Er werden voorbeelden genoemd van kleine opleidingen die worden opgeheven als er onvoldoende leerlingen zijn. Bovendien is ook de bekostiging van het onderwijs inconsequent. Er wordt geen rekening gehouden met het gegeven dat voor een opleiding tot bijvoorbeeld stukadoor met praktijkvormend onderwijs ook materialen en een speciale praktijkwerkplaats benodigd zijn. Voor een MBO-scholier ontvangt een ROC een identiek bedrag.